Cholesterol

Aan eiwit gebonden vet

Cholesterol is een vorm van vet met een aantal belangrijke functies in ons lichaam. Omdat vet niet goed oplosbaar is in water wordt het aan een eiwit gebonden om het in je bloed oplosbaar te maken.

Deze combinaties van cholesterol en eiwitten hebben mooie namen, die afgekort worden tot LDL en HDL. 
Het LDL transporteert vetten van de lever naar de bloedbaan en het HDL doet het tegenovergestelde; het vervoert vetten vanuit de bloedbaan terug naar de lever.
 

Goed en slecht

LDL is het "slechte" cholesterol, omdat deze vorm zich relatief makkelijk afzet in de wand van de slagaderen.
Het HDL is het "goede" cholesterol; in deze vorm helpt het juist om de wanden van de bloedvaten schoon te houden; het zijn als het ware een soort stofzuigers. 

Slecht en goed zijn hier relatieve begrippen; de bedoeling is dat LDL en HDL onderling in de juiste verhoudingen voorkomen en dat het totale cholesterolgehalte in het bloed niet te hoog is.
 

Uit balans

Er zijn vele redenen waarom het cholesterol uit balans kan zijn. Veel daarvan hebben met onze levenswijze te maken, maar ook aanleg speelt een rol. Verder heeft het ook nog met leeftijd te maken; naarmate wij ouder worden heeft het cholesterolgehalte vaak te neiging te gaan stijgen. Dit laatste heeft onder andere te maken met het minder gevoelig worden van de LDL receptoren, zodat je lichaam "voelt" dat je LDL te laag is en het daarom laat stijgen.
 

Gevolgen

Van een te hoog cholesterol krijg je overigens niet direct klachten; het kan jaren duren voordat er zoveel vet is afgezet in de slagaderwanden dat de bloeddoorstroming belemmerd gaat worden of dat er ontstekingsprocessen in de vaatwand door ontstaan. Ook hier speelt aanleg weer een rol; de een krijgt bij hetzelfde cholesterolgehalte eerder problemen dan de ander.
Er bestaat overigens ook een verband tussen een te hoge bloeddruk en afzetting van cholesterol in de vaatwand.

Aan onze aanleg en aan het ouder worden kunnen wij weinig doen, maar factoren die een invloed hebben op het cholesterol die wij wel kunnen beïnvloeden zijn onder andere: roken, gewicht, voeding, lichaamsbeweging en alcoholconsumptie.

Leefwijze

Problemen met de cholesterolhuishouding hebben voor een deel te maken met onze leefwijze.
De factoren die hierbij een rol spelen zijn in grote lijnen dezelfde als de factoren die te maken hebben met de zogenaamde welvaartsziekten; wij eten teveel en verkeerd, bewegen te weinig en houden er ook nog andere ongezonde gewoontes op na, zoals roken en drinken.
 

Plan van aanpak

Om je cholesterol te verlagen en daarmee de gezondheid van je bloedvaten te verbeteren, kun je zelf een aantal dingen doen:

• Ga meer bewegen. Dat hoeft niet persé fanatiek sporten te zijn, ook gewoon wandelen en zelfs staan zijn beter dan zitten. Onderzoek heeft laten zien dat in de westerse wereld de meeste mensen tot wel 15 uur per dag zittend doorbrengen. Als wij dat met de helft zouden kunnen verminderen zou ons bewegingstekort in één keer opgelost zijn!
   
• Zorg voor een gezond lichaamsgewicht.
   
• Zorg voor een natuurlijke, evenwichtige en grotendeels plantaardige voeding. In het algemeen geldt de regel dat hoe minder dierlijke voeding je tot je neemt hoe lager het LDL cholesterol wordt. Dat komt omdat een dergelijke voeding arm is aan verzadigde vetten en rijk aan vezels.
   
• Zorg voor een vezelrijke voeding. Met name oplosbare vezels werken cholesterolverlagend. Dat werkt zo: je lever scheidt via de gal dagelijks een flinke hoeveelheid overbodig cholesterol uit. Een deel daarvan wordt echter weer opgenomen in je darm. Maar als het zich in de darm bindt aan oplosbare vezels, dan wordt het niet opnieuw opgenomen. En dat geldt ook voor cholesterol dat je via je voeding binnen krijgt.
  Bronnen van oplosbare vezels zijn bijvoorbeeld haver, bruine rijst, bonen, erwten, noten, appels en bessen.
   
• Vermijd het gebruik van geraffineerde suikers. Veelvuldig gebruik van suikers heeft een verstorend effect op de cholesterolhuishouding. Ze zorgen voor een vermindering van het goede (HDL) cholesterol en een verhoging van de triglyceriden. 
   
• Zorg voor een regelmatige inname van visolie. Dit helpt het goede cholesterol te verhogen.
   
• Vermijd het gebruik van producten die veel cholesterol bevatten, zoals orgaanvlees, garnalen en eieren. Neem maximaal 2 eieren per week.
   
• Stop met roken en beperk alcoholconsumptie.
   
• Het regelmatig gebruik van grapefruit maakt dat de gevoeligheid van de LDL receptoren verbetert. Ook kurkuma heeft een dergelijk effect.
   
• Verder zijn er verschillende supplementen die aan dit alles een goede bijdrage kunnen leveren. De meest werkzame supplementen zijn die op basis van rode gist rijst. Het beste kun je die combineren met co-enzym Q10 en visolie.